بيماري لكه ارغواني يا لكه برگي سركوسپورايي چغندر قند

بهمن 22, 1399

علائم پیشرفته بیماري که موجب از بین رفتن بوته می شود 

پوشش کرکی آبی مایل به بنفش در سطح برگ که این کركها توده کنیدیوفورها و کنیديهاي قارچ سرکوسپورا هستند.

اهمیت بیماری
لکه برگی سرکوسپورایی از مهم ترین، شایع ترین و زیـان آورتـرین بیمـاري هـاي برگـی چغندرقند در سطح جهان است. این بیماري باعـث کاهش عملکرد و کیفیت محصول مـی شـود. همچنـین بیمـاري باعـث مـی شـود ریـشه هـاي چغندرقند مستعد آلودگی به پوسیدگی هاي انباري شوند و قابلیـت انبـارداري آنهـا کـاهش یابد. عامل بیماري علاوه بر چغندرقند و اسفناج، روي علف هاي هرز فراوانی از جمله سلمک، تاج خروس، کاهوئک، بارهنگ، پنیرك و قاصدك نیز بیماريزا است. این بیماري در سراسر جهان در مناطق کشت چغندرقند شایع است. اپیدمی شدید بیماري از اتریش، جنوب فرانسه، مجارستان، هندوستان، ایتالیا، رومانی، روسیه، اروپاي شرقی، اسپانیا و ایـالات متحـده آمریکـا گـزارش شده است. در ایران با توجه به تغییرات شرایط آب و هوایی در سال هاي اخیر ایـن بیمـاري در استان های خوزسـتان، اردبیل، فارس، خراسان رضوي، آذربایجان غربی و استان گلستان پراکنده شده و باعـث خسـارت گردیـده اسـت.

عامل بیماری و چرخه زیستی
عامل بيماري قارچ Cercospora beticola است. ريسه‌ها بي‌رنگ تا قهوه‌اي زيتوني روشن، به قطر 4-2 ميكرومتر و با ديواره‌هاي عرضي، اين ريسه‌ها بين سلول ها رشد نموده و استروماي كاذب را در حفرات زير روزنه‌اي تشكيل مي‌دهند كه از آنها كنيديوفورها به صورت دسته‌اي خارج مي‌شوند. كنيديوم‌هاي سوزني شكل، چند سلولي (14-3 ديواره عرضي)، راست يا كمي خميده و بي‌رنگ روي كنيديوفور‌هاي غير منشعب، با خميدگي‌هاي زانويي و قهوه‌اي رنگ توليد مي‌شوند. دماي مناسب براي آن 30-25 درجه سلسيوس است. رطوبت بالا باعث تشديد بيماري مي‌شود و آزاد شدن كنيديومها توسط باران و شبنم تحت تاثير قرار مي‌گيرند. باران پاششي، آب آبياري، حشرات و كنه‌ها و باد به پراكنش كنيديوم‌ها كمك مي‌كنند و ورود به ميزبان از طريق روزنه‌ها انجام مي‌گيرد. قارچ به تعدادي از علف‌هاي هرز مانند سلمه‌تره، بارهنگ، تاج خروس و پنيرك هم حمله مي‌كند و اين گياهان مي‌توانند به عنوان منابع پايداري قارچ عمل كنند. عامل بيماري به صورت كنيديوم و استروما در بقاياي گياهي، بذر و نيز علف‌هاي هرز بقا مي‌يابد (بقا كنيديومها در بقاياي آلوده برگي 4-1 ماه است، اما استروما مي‌تواند تا 2-1 سال نيز بقا يابد و به عنوان منبع اوليه اينوكولوم عمل كند). برخي از محققين آلودگي را بعد از مايه زني ريشه‌ها مشاهده كرده‌اند و دلالت بر اين دارد كه اينوكولوم خاكزاد هم ممكن است يك عامل باشد. در شرایط مساعد، ممکن است بیماري در تناوب هاي 1:4و 1:5و حتی در مزارعی که تا 20 سال هم چغندرقند در آنها کاشته نشده است بروز کند و منتشر شود که دلیل این موضوع پایداري و ادامه حیات قارچ بر روي علف هاي هرز است.

دستورالعمل اجرایی کنترل
کنترل زراعی و بهداشت گیاهی
استفاده از بذور چغندر گواهی شده
عدم کشت چغندر در مزارع با سابقه آلودگی
تناوب زراعی: با توجه به زمستانگذرانی قارچ سرکوسپورا در بقایاي گیاهی چغندرقند، تناوب زراعی بسیار مهم بوده و حداقل یک تناوب سه ساله با گیاهان غیر میزبان همراه با دفن بقایاي آلودهي محصول، تاثیر مهمی در حذف مایه تلقیح بیمارگر دارد.
کاشت ارقام مقاوم: استفاده از ارقام مقاوم جهت کنترل بیماري به دلایل اقتصادي و زیست محیطی حائز اهمیت بوده و بر کنترل شیمیایی ارجحیت دارد.
افزایش فاصله بین ردیف ها و بوته ها
شخم زمین بلافاصله بعد از برداشت محصول: اجراي شخم عمیق سبب تشدید تجزیه بقایاي گیاه و در نهایت منجر به مرگ قارچ بیمارگر می شود.
استفاده بهینه از کودهاي شیمیایی حاوي عناصر B, K, P, N
مدیریت آبیاري: با توجه به اینکه رطوبت بالا باعث تشدید بیماري می شود، سعی شود مزرعه اوایل تا اواسط روز آبیاري شود که برگها کاملاً خشک شوند یا در مزارع کوچک از آبیاري قطره اي استفاده شود.
کنترل مکانیکی
جمع آوري و انهدام بقایاي بوته هاي آلوده پس از برداشت
وجین و دفع علفهاي هرز
کنترل شیمیایی
به محض مشاهده اولین علائم بیماري، سموم توصیه شده در زیر به کار برده شود: